Władysław Bartoszewski

2022 to rok Bartoszewskiego, czyli honorowego obywatela Miasta Szczecin

wladyslaw-bartoszewski

Tytuł Honorowy Obywatel Miasta Szczecina – nadawany przez władze miejskie wybitnym politykom, działaczom społecznym i gospodarczym oraz naukowcom i artystom, którzy przyczynili się do promowania miasta w opinii publicznej (źródło: Honorowi obywatele miasta Szczecina, Wyd. VI Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Czarnieckiego, Szczecin 2003)

Na chwilę obecną Szczecin ma 12 honorowych obywateli. Prof. Władysławowi  Bartoszewskiemu  wręczono go 24. lipca 2006 r. o godz. 10.00 z inicjatywy członków Stowarzyszenia Czas Przestrzeń Tożsamość.

Po krótce z życia Bartoszewskiego

Profesor Władysław Bartoszewski ur. 19 lutego 1922 r. w Warszawie – mąż stanu, polityk, działacz społeczny, historyk, dziennikarz, pisarz. Od młodych lat angażował się w patriotyczną i obronną działalność w Polsce. W trakcie wojny został nawet na rok uwięziony w obozie w Auschwitz. Po wojnie zaangażował się w opozycyjną działalność polityczną, za co trafił do więzienia. Od lat 70-tych wykładał na uniwersytetach i był prezesem Towarzystwa Przyjaciół Książki. Po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 został internowany. 

Po upadku komunizmu Bartoszewski stał się aktywny w polskiej polityce zagranicznej. W 1995 i w latach 2000-2001 piastował Urząd Ministra Spraw Zagranicznych. W latach 1997-2001 był senatorem IV kadencji, członkiem Senackiej Komisji Praw Człowieka i Praworządności.
Bartoszewskiemu przyznano wiele tytułów, orderów, wyróżnień i nagród literackich. Mianowano go doktor honoris causa czterech uniwersytetów.

Wizja

Bartoszewski należał do ludzi czynu – wystrzegał się nudy, nawet jeśli przez to jego życie miałoby być trudniejsze (źródło) . Zakładał, że „nie ma sytuacji bez wyjścia tam, gdzie jest człowiek, który posiada wolę walki i wytrwania, który jest opanowany, czujny i twardy.” (źródło). Ogromną wartość przywiązywał do szukania dobra w życiu. 

Stawiał również na uczciwość i rozpowszechnianie prawdy, nawet jeżeli nie była ona łatwa: „Warto być uczciwym, choć nie zawsze się to opłaca. Opłaca się być nieuczciwym, ale nie warto.“ (źródło). Nigdy nie brakowało mu odwagi do przemawiania w słusznych sprawach.

 

Bartoszewski nie okazywał strachu przed zmianami a wręcz starał się traktować je jako wyzwania (źródło). Od młodych lat uczył się o moralności, przyzwoitości i sprawiedliwości. „W dzieciństwie słyszałem od ojca, że podstawowym kryterium oceny człowieka jest jego uczciwość, nie zaś narodowość, pochodzenie czy wiara. Uczciwość!” (źródło: Władysław Bartoszewski, Mimo wszystko. Wywiadu rzeki księga druga). To samo starał się przekazać własnym dzieciom. (źródło)

Dbając o przekazanie prawdy historycznej wykazywał również szacunek do tradycji i kultury: „Należymy do kręgu kulturowego, którego najważniejsze pojęcia etyczne są ukształtowane przez chrześcijaństwo. Czyli nie zrzucamy starców ze skały tarpejskiej, szanujemy dzieci.“ (źródło)

Publikacje

Bartoszewski jest znany na arenie międzynarodowej dzięki swym publikacjom: jest autorem ok. 40 książek i ponad 1200 artykułów, głównie na temat okupacji niemieckiej. Najsłynniejsze tytuły to: Ten jest z Ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939-1945, Warszawski pierścień śmierci 1939-1944, 1859 dni Warszawy (1974), Dni walczącej stolicy. Kronika Powstania Warszawskiego, Warto być przyzwoitym. 

„Ten jest z Ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939-1945” (z Zofią Lewinówną), Kraków 1967, „Warszawski pierścień śmierci 1939-1944”, Warszawa 1967, „1859 dni Warszawy” „Na drodze do niepodległości”, Paryż 1987, „Warto być przyzwoitym. Teksty osobiste i nieosobiste”, Poznań 1990,    „Moja Jerozolima, mój Izrael”, Warszawa 2005, „Życie trudne, lecz nie nudne. Ze wspomnień Polaka w XX wieku” (z Andrzejem Friszkem), Kraków 2010, „Mój Auschwitz”, Kraków 2010. Wiele z jego prac zostało przetłumaczonych na języki obce, min. angielski i niemiecki.

Bartoszewski w polsko-niemieckich relacjach

Bartoszewski od lat 60-tych angażował się w poprawę kondycji polsko-niemieckich relacji. Od jesieni 1945 r. współpracował z Główną Komisją Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce. W latach 60.  włączył się w działania polskich środowisk katolickich na rzecz porozumienia z Niemcami. Uczestniczył w licznych podróżach studyjnych, nawiązując kontakty osobiste i instytucjonalne. 28 kwietnia 1995 r. w ramach obchodów 50. rocznicy zakończenia II wojny światowej, jako pierwszy Polak w Bundestagu, wygłosił pamiętne słowa, jakby podsumowujące jego działania na rzecz polsko-niemieckiego porozumienia: „Wspólna historia Polaków i Niemców jest historią trudną. Musimy możliwie szybko nadrobić ten czas stracony na nieufność, pogardę, wrogość i wojny. Tak rozumiem posłannictwo obecnej demokratycznej Polski, jej rządu i moje własne, w odniesieniu do Niemiec.” (źródło)

W 2013 r. ocenił je następująco: „Sądzę, że polsko-niemieckie stosunki należą do cudów świata, pozytywnych cudów, które są następstwem europeizacji postaw ludzi po 1990 roku. W tych relacjach nastąpiły tak wielkie postępy, jak w żadnych innych relacjach w Europie. Nie znam dwóch innych krajów, które tak oddalone od siebie, w procesie przezwyciężania przepaści, istniejącej psychologicznej przepaści i nie bezzasadnej, tak bardzo się do siebie zbliżyły.” (źródło)

Bartoszewski a Szczecin

W Szczecinie, mieście ze wspólną już historią Polski i Niemiec, postać profesora Władysława Bartoszewskiego – wielkiego orędownika pojednania polsko-niemieckiego i przyjaciela Żydów, uhonorowanego tytułem „Sprawiedliwego wśród Narodów Świata” odgrywa znaczącą rolę. 

Inicjatywa Bartoszewski angażuje się w dialog między społeczeństwami niemieckimi i polskimi. Poprzez wystawę, oferty edukacyjne i formaty dialogowe chce budować mosty do osób zainteresowanych polityką i rzeczników zachowania dobrych stosunków między naszymi krajami. Swoją działalnością przyczynia się również do współczesnego upamiętnienia Władysława Bartoszewskiego, które jest ukierunkowane na twórczość Bartoszewskiego i jego cele (źródło).

Rok 2022  – setna rocznica urodzin profesora został ogłoszony rokiem Władysława Bartoszewskiego. Z tej okazji w Szczecinie postanowiono uczcić pamięć wielkiego człowieka poprzez udostępnienie jest wystawy „Władysław Bartoszewski 1922-2015. Pod prąd. Pamięć. Pojednanie” na Zamku Książąt Pomorskich. Jest to polsko-niemiecka inicjatywa która przedstawia sylwetkę tej niezwykle istotnej postaci w historii polsko-niemieckiego pojednania.

Treści i realizacja techniczna:

Ewa Strankowska

zaangażowana w
Städtepartner Stettin e. V.

Christoph Hülsen

członek
Städtepartner Stettin e. V.

Dorota Kot

członkini zarządu
Städtepartner Stettin e. V.

Źródła i dalsze linki:

 Honorowi obywatele miasta Szczecina, Wyd. VI Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Czarnieckiego, Szczecin 2003
Władysław Bartoszewski, Życie trudne, lecz nie nudne. Ze wspomnień Polaka w XX wieku
Władysław Bartoszewski, Dni walczącej Stolicy. Kronika Powstania Warszawskiego
https://quotepark.com/pl/autorzy/wladyslaw-bartoszewski/
rozmowa Mariusza Cieślika i Michała Nalewskiego, Chciałbym paść w biegu, „Newsweek”, 15 lutego 2012 http://polska.newsweek.pl/bartoszewski–chcialbym-pasc-w-biegu,88221,1,1.html
Władysław Bartoszewski, Mimo wszystko. Wywiadu rzeki księga druga
Władysław Bartoszewski, Władysław Bartoszewski. Wywiad rzeka
https://quotepark.com/pl/autorzy/wladyslaw-bartoszewski/
http://www.dialog-de.pl/polityka/aktualnosci/wladyslaw-bartoszewski—czlow.html
https://www.dw.com/pl/bartoszewski-polsko-niemieckie-stosunki-s%C4%85-jednym-z-cud%C3%B3w-%C5%9Bwiata/a-16743478

Obrazy:

prywatne archiwum Ingo Schustera. Dziękujemy, Ingo!

 
https://bip.um.szczecin.pl/chapter_11861.asp?soid=6C3A195529ED40D7A27EAC521B8FB113
https://wiadomosci.onet.pl/kraj/wladyslaw-bartoszewski-10-waznych-momentow-jego-zycia/vyc6710
https://www.dw.com/pl/w%C5%82adys%C5%82aw-bartoszewski-i-egon-bahr-wyr%C3%B3%C5%BCnieni-za-porozumienie-europejskie/a-3788515
https://szczecin.wyborcza.pl/szczecin/7,34939,27018266,fiasko-budowy-laweczki-prof-wladyslawa-bartoszewskiego-w-szczecinie.html

Kontakt:

info@staedtepartner-stettin.org