You are currently viewing Kanał Landwehr

Kanał Landwehr

Zbudowany: 1845-1850
Odnowiony i rozbudowane: 2009-2014
Start: Sprewa w Berlinie-Kreuzberg
Koniec: Sprewa w Berlinie-Charlottenburgu
Długość: 10,73 km
Mosty: 36
Dwie śluzy

Jako kanał boczny berlińskiego odcinka Szprewy-Odry łączy się on ze Sprewą w Osthafen i przebiega przez dzielnice Kreuzberg, Neukölln, Tiergarten i Charlottenburg. Nazwa pochodzi od terminu Landwehr lub Landhege, którym w średniowieczu nazywano fortyfikację polową przed murami miasta. Przed 1700 r. przed murami miejskimi Berlina, pomiędzy Schlesisches Tor i Hallesches Tor, wybudowano rów Landwehr, który miał służyć jako rów odwadniający. Ponieważ przepustowość Szprewy w XIX wieku nie była już wystarczająca, należało poprowadzić drogę wodną wokół zewnętrznych murów miasta. Kanał został więc zbudowany i zainaugurowany 2 września 1850 roku.

Na kanale znajdowały się kiedyś dwa porty: Urbanhafen i Schöneberger Hafen, oba położone na Kreuzbergu. Z Urbanhafen pozostała jedynie mała, wąska niecka, częściowo przykryta w latach 1963/64. Schöneberger Hafen zostało zasypane w latach 1959/60, a dziś na tym miejscu, w pobliżu stacji metra o tej samej nazwie, znajduje się Park Mendelssohna-Bartholdy’ego. 

Z kanałem Landwehr wiąże się również ludzki dramat. Na brzegu kanału i w ogrodzie Großer Tiergarten upamiętniono zamordowanie Róży Luksemburg i Karla Liebknechta 15 stycznia 1919 roku. Członkowie Freikorpsu zastrzelili Różę Luksemburg podczas transportu, po tym jak przesłuchiwali ją w wagonie. Zwłoki wrzucili do kanału, które udało się wydobyć dopiero pod koniec maja 1919 roku.

W latach 30.tych sieć S-Bahn została rozbudowana, w tym połączenie północ-południe w postaci tunelu pod kanałem Landwehr przy Anhalter Bahnhof, którego budowa rozpoczęła się w 1934 r. i została ukończona do końca 1939 r. 

W czasie II wojny światowej kanał Landwehr był jednym z ulubionych punktów obrony, zwłaszcza podczas ostatecznej bitwy o Berlin. Na Kreuzbergu kanał nadal osłaniał teren Anhalter Bahnhof. 25-go kwietnia 1945 r. wojska radzieckie przekroczyły wschodnią część kanału, ale ich droga na Friedrichstraße została zablokowana. Jednak 27 kwietnia 1945 r. w rejonie Schöneberger Brücke, wzdłuż kanału Landwehrkanal do Hallesches Tor, pojawiły się wojska radzieckie. Mosty na kanale w tym rejonie zostały wysadzone w powietrze przez Wehrmacht 26-go kwietnia. W dniu 29-go kwietnia wojska radzieckie przekroczyły ruiny kolejki Möckernbrücke, a następnego dnia zajęły Anhalter Bahnhof. W dniu 1-go lub 2-go maja 1945 r. wysadzono w powietrze strop tunelu S-Bahn bezpośrednio pod kanałem Landwehr. Przez kogo, nie da się ustalić z całą pewnością. To była tragedia, ponieważ w tunelu schronienia szukały setki, a może tysiące ludzi. Detonacja z dużą siłą wybuchową rozerwała dno kanału na szerokość kilku metrów i długość do 40 metrów. Woda spływała do metra aż do stacji Friedrichstraße.

25-go maja 1945 r. radziecki komendant miasta Bersarin nakazał wypompowanie wody z tunelu północno-południowego i podziemnych szybów. Ponieważ tylko część zwłok można było odzyskać, istniało niebezpieczeństwo epidemii. Materiałów i sprzętu było mało, więc postępy były powolne i kanał został przywrócony do użytku dopiero w 1946 roku.

Do czasu upadku muru berlińskiego kanał nie miał znaczenia poza miastem, ale był bardzo ważny dla wewnątrzmiejskiego ruchu żeglugowego. Po zjednoczeniu Niemiec ruch towarowy został przeniesiony na drogi, a kanał stracił na znaczeniu jako szlak transportowy. W międzyczasie jest on wykorzystywana prawie wyłącznie przez statki wycieczkowe i łodzie rekreacyjne.

Źródło: WIKIPEDIA