Kreuzberg to wyjątkowa dzielnica Berlina, znana ze swojej artystycznej, międzynarodowej atmosfery, bogatego życia nocnego, ale i ciekawej historii. Skąd pochodzi nazwa, która dosłownie znaczy dwa słowa: krzyż i góra? Wzięła się od konkretnego miejsca, które dziś znajduje się w Viktoria Park. Jest tam wzniesienie, góra, na której stanął w pierwszej połowie XIX w. pomnik zwieńczonym krzyżem – Nationaldenkmal projektu Karla Fridricha Schinkela. To właśnie od tego pomnika z krzyżem nazwę wzięła najpierw góra, a potem dzielnica. Natomiast pierwsze wzmianki o osadnictwie na terenie obecnej dzielnicy pochodzą z XIII wieku. Była tu wioska nazywana różnie – Sandberg, Runder Weinberg i Tempelhofer Berg. W każdej z tych nazw pojawia się słowo góra, co znaczy, że wzniesienie stanowiło zwykle punkt centralny dla ludzi, którzy zamieszkiwali tę okolicę. Ciekawostką jest fakt, że na zboczach góry już w XV wieku uprawiana była winorośl, z której potem wytwarzano wino. Winorośle na zboczu góry są pielęgnowane także dzisiaj.
W 1861 r. obszar Kreuzbergu został włączony administracyjnie do Tempelhofer Unterland (Tempelhofer Vorstadt) i stał się częścią Berlina. Natomiast jako odrębna dzielnica został włączony do Wielkiego Berlina w 1920 r. Ta część miasta nosiła początkowo nazwę Hellesches Tor, a obecną oficjalnie otrzymała w 1921 r.
Dla dzielnicy ważny był rok 1945. Przetoczyły się tu walki, w wyniku których Kreuzberg w dużym stopniu został zniszczony. Wkrótce nastąpił podział Berlina na sektory i właściwie niemal cała dzielnica znalazła się w części amerykańskiej. Po zbudowaniu muru berlińskiego jednym z ważniejszych przejść między dwoma częściami miasta był Checkpoint Charlie. To wejście prowadziło właśnie do Kreuzbergu, leżącym w amerykańskim sektorze. Wiele lat po upadku muru, w 2001 r. dwie dzielnice – Kreuzberg i Friedrichschain połączone zostały w jedną dzielnicę.
Ansicht von Berlin. Vom Kreuzberge aus gesehen. Titelstich aus Berlin und seine Umgebungen im neunzehnten von S. H. Spiker, Berlin 1833.
Zdjęcia i tekst: Magda Rocka
